Öz

Giriş: Sepsis, Sepsis-3 tanımına göre enfeksiyona bağlı yaşamı tehdit eden organ disfonksiyonu olarak tanımlanmakta olup, dünya genelinde yüksek mortalite oranlarına sahiptir. Heterojen yapısı nedeniyle erken tanı ve tedavisi zorludur. Sonuçları iyileştirmek amacıyla prediktif faktörlerin belirlenmesi önemlidir. Bu çalışma, Lokman Hekim Üniversitesi Ankara Hastanesi yoğun bakım ünitelerinde yatan sepsis hastalarının analizini amaçlamaktadır.

Yöntem: Nisan 2020 ile Nisan 2024 tarihleri arasında Sepsis-3 kriterlerine göre sepsis tanısı alan 400 hastanın retrospektif analizi yapılmıştır. Demografik veriler, klinik parametreler, laboratuvar sonuçları, eşlik eden hastalıklar, uygulanan tedaviler ve sonuçlar kaydedilmiştir.

Bulgular: Medyan yaş 81 yıl (aralık: 21–101) olup, hastaların 214’ü (%53,5) 80 yaş ve üzerindeydi. En sık görülen komorbiditeler hipertansiyon (%56,5), diabetes mellitus (%38,3) ve koroner arter hastalığı (%26,5) idi. Laktat seviyeleri sağ kalanlara kıyasla sağ kalmayanlarda anlamlı olarak yüksekti (2,7 vs. 1,7 mmol/L, p=0,006). Sağ kalmayan hastalarda APACHE II ve SOFA skorları daha yüksekken, Glasgow Koma Skoru (GKS) sağ kalanlarda yüksekti. İnvaziv mekanik ventilasyon ihtiyacı sağ kalmayanların %98,6’sında görüldü. Yoğun bakım ünitesi mortalitesi genel olarak %86,5 olarak saptandı. Toplam kültür pozitiflik oranı %65,5 olup, kan kültürleri %32,8 oranında pozitifti. Kan kültürlerinde Staphylococcus epidermidis, Acinetobacter baumannii ve Klebsiella pneumoniae yaygın olarak izole edildi. Solunum yolu kültürlerinde K. pneumoniae ve A. baumannii, idrar kültürlerinde ise E. coli ve Candida türleri sık görüldü. Ancak kan, idrar veya solunum yolu kültürlerindeki pozitiflik mortalite üzerinde anlamlı etki göstermedi. Lojistik regresyon analizinde yaş, APACHE II skoru, serum prokalsitonin düzeyi ve ortalama arter basıncı (OAB) bağımsız mortalite risk faktörleri olarak belirlendi.

Sonuç: Sepsis hastalarında mortalitenin başlıca belirleyicileri yaş, APACHE II skoru, prokalsitonin ve ortalama arter basıncıdır. Erken tanı ve kişiselleştirilmiş müdahaleler, sepsis yönetiminde sonuçların iyileştirilmesi için kritik öneme sahiptir. Prognostik modellerin geliştirilmesi ve antimikrobiyal direnç sorunlarının çözümü için ileri araştırmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler: sepsis, prognoz, mortalite, yoğun bakım

Referanslar

  1. Singer M, Deutschman CS, Seymour CW, et al. The third international consensus definitions for sepsis and septic shock (Sepsis-3). JAMA. 2016;315:801-10. https://doi.org/10.1001/jama.2016.0287
  2. Levy MM, Artigas A, Phillips GS, et al. Outcomes of the surviving sepsis campaign in intensive care units in the USA and Europe: a prospective cohort study. Lancet Infect Dis. 2012;12:919-24. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(12)70239-6
  3. Baykara N, Akalın H, Arslantaş MK, et al. Epidemiology of sepsis in intensive care units in Turkey: a multicenter, point-prevalence study. Crit Care. 2018;22:93. https://doi.org/10.1186/s13054-018-2013-1
  4. Sipahioğlu H, Onuk S, Dirik H, Bulut K, Sungur M, Gündoğan K. Evaluation of non-intensive care unit acquired sepsis and septic shock patients in intensive care unit outcomes. Erciyes Med J. 2022;44:161-6. https://doi.org/10.14744/etd.2021.47427
  5. van Amstel RB, Kennedy JN, Scicluna BP, et al. Uncovering heterogeneity in sepsis: a comparative analysis of subphenotypes. Intensive Care Med. 2023;49:1360-9. https://doi.org/10.1007/s00134-023-07239-w
  6. Liu Q, Zheng HL, Wu MM, et al. Association between lactate-to-albumin ratio and 28-days all-cause mortality in patients with acute pancreatitis: a retrospective analysis of the MIMIC-IV database. Front Immunol. 2022;13:1076121. https://doi.org/10.3389/fimmu.2022.1076121
  7. Shin J, Hwang SY, Jo IJ, et al. Prognostic value of the lactate/albumin ratio for predicting 28-day mortality in critically ILL sepsis patients. Shock. 2018;50:545-50. https://doi.org/10.1097/SHK.0000000000001128
  8. Fleuren LM, Klausch TLT, Zwager CL, et al. Machine learning for the prediction of sepsis: a systematic review and meta-analysis of diagnostic test accuracy. Intensive Care Med. 2020;46:383-400. https://doi.org/10.1007/s00134-019-05872-y
  9. Giamarellos-Bourboulis EJ, Aschenbrenner AC, Bauer M, et al. The pathophysiology of sepsis and precision-medicine-based immunotherapy. Nat Immunol. 2024;25:19-28. https://doi.org/10.1038/s41590-023-01660-5
  10. Peters van Ton AM, Kox M, Abdo WF, Pickkers P. Precision immunotherapy for sepsis. Front Immunol. 2018;9:1926. https://doi.org/10.3389/fimmu.2018.01926
  11. He RR, Yue GL, Dong ML, Wang JQ, Cheng C. Sepsis biomarkers: advancements and clinical applications-a narrative review. Int J Mol Sci. 2024;25:9010. https://doi.org/10.3390/ijms25169010
  12. Luka S, Golea A, Vesa SC, Leahu CE, Zaganescu R, Ionescu D. Can we improve mortality prediction in patients with sepsis in the emergency department? Medicina (Kaunas). 2024;60:1333. https://doi.org/10.3390/medicina60081333
  13. Vucelić V, Klobučar I, Đuras-Cuculić B, et al. Sepsis and septic shock - an observational study of the incidence, management, and mortality predictors in a medical intensive care unit. Croat Med J. 2020;61:429-39. https://doi.org/10.3325/cmj.2020.61.429
  14. Bauer M, Gerlach H, Vogelmann T, Preissing F, Stiefel J, Adam D. Mortality in sepsis and septic shock in Europe, North America and Australia between 2009 and 2019- results from a systematic review and meta-analysis. Crit Care. 2020;24:239. https://doi.org/10.1186/s13054-020-02950-2
  15. Yang K, Fan M, Wang X, et al. Lactate promotes macrophage HMGB1 lactylation, acetylation, and exosomal release in polymicrobial sepsis. Cell Death Differ. 2022;29:133-46. https://doi.org/10.1038/s41418-021-00841-9
  16. Liu Y, Zheng J, Zhang D, Jing L. Neutrophil-lymphocyte ratio and plasma lactate predict 28-day mortality in patients with sepsis. J Clin Lab Anal. 2019;33:e22942. https://doi.org/10.1002/jcla.22942
  17. Slim MA, van Mourik N, Bakkerus L, et al. Towards personalized medicine: a scoping review of immunotherapy in sepsis. Crit Care. 2024;28:183. https://doi.org/10.1186/s13054-024-04964-6
  18. Amrein K, Zajic P, Schnedl C, et al. Vitamin D status and its association with season, hospital and sepsis mortality in critical illness. Crit Care. 2014;18:R47. https://doi.org/10.1186/cc13790
  19. Alabay S, Ulu Kilic A, Cevahir F, Alp E, Doğanay M. Evaluation of clinical course and outcomes of severe sepsis and septic shock in elderly patients. J Clin Pract Res. 2024;46:84-91. https://doi.org/10.14744/cpr.2024.57966

Telif hakkı ve lisans

Telif hakkı © 2025 Yazar(lar). Açık erişimli bu makale, orijinal çalışmaya uygun şekilde atıfta bulunulması koşuluyla, herhangi bir ortamda veya formatta sınırsız kullanım, dağıtım ve çoğaltmaya izin veren Creative Commons Attribution License (CC BY) altında dağıtılmıştır.

Nasıl atıf yapılır?

1.
Demir O, Yöndem ÖZ, Yüksel BE. Yoğun bakım ünitesinde sepsis sonuçları ve mortaliteyi etkileyen faktörler: Dört yıllık tek merkez deneyimi. Turk J Intensive Care. 2025;23(4):290-299. https://doi.org/10.63729/TJIC.2025.674