Öz

Amaç:

Palyatif bakım kliniklerine (PBK) kabul edilen hastaların çoğunluğu ileri yaş olup bası yarası (BY) açısından yüksek risk içermektedirler. Hastaların kabul anında BY skorları bakılması önerilmektedir. Bu araştırmada PBK’ye kabul anında açılmış olan BY ile Norton ve Braden skorlarının uyumu, BY skalalarının duyarlılık ve özgüllükleri arasındaki farkları incelemeyi amaçladık.

Gereç ve Yöntem:

Kesitsel analiz içeren araştırmada üçüncü basamak bir sağlık kuruluşuna entegre PBK’de 2017-2019 yılları arasında yatan hastaların kayıtları retrospektif olarak incelendi. Demografik ve klinik verileri, BY yeri, sayısı ve evresine yönelik verileri bulunan, Norton ve Braden BY riski değerlendirilmiş olan hastalar çalışmaya alındı. Yatış anında BY durumu ile risk skorları arasındaki uyum incelendi.

Bulgular:

Çalışmaya 566 olgu alındı [medyan (minimum-maksimum) yaş: 68 (19-97), erkek: 328 (%58)]. Kabulde 181 hastada (%32) BY vardı (sakrum: %80). Norton skalasına göre tüm olguların 269’u (%47,5) BY riski altındaydı ve bunların %48,7’sinde (n=131) BY açılmıştı. Braden skalasına göre 475 (%83,9) hasta BY riski altındaydı ve bunların %37,5’inde (n=178) halihazırda açılmış BY vardı. Norton skalasına göre düşük BY riski altında olan 297 olgunun %16’sında (n=50) açılmış BY vardı. BY olanların %27,6’sında Norton skoru düşük değildi. Braden skalasına göre düşük BY riski altında olan 91 olgunun sadece %3,3’ünde (n=3) BY vardı. Eşik Norton skorunun BY varlığına ilişkin sensitivitesi %48,9, spesifitesi %83,2 hesaplandı. Eşik Braden skorunun BY varlığına ilişkin sensitivitesi %66,9, spesifitesi %99,0 hesaplandı.

Sonuç:

Norton ve Braden skorlarına göre risk altında olan olguların yaklaşık yarısında önceden açılmış BY vardı. Her iki skorlama ölçeğinin mevcut BY varlığı açısından sensitivitesi düşük bulundu. Diğer yandan, her iki skalaya göre eşik rakamların spesifite değerleri kabul edilebilir bulundu.

Anahtar Kelimeler: Palyatif bakım, basınç yarası, Norton skalası, Braden skalası

Referanslar

  1. National Pressure Ulcer Advisory Panel, European Pressure Ulcer Advisory Panel and Pan Pacific Pressure Injury Alliance. Prevention and Treatment of Pressure Ulcers: Clinical Practice Guideline. Emily Haesler, editor. Cambridge Media: Osborne Park, Western Australia; 2014.
  2. Edsberg LE, Black JM, Goldberg M, McNichol L, Moore L, Sieggreen M. Revised National Pressure Ulcer Advisory Panel Pressure Injury Staging System: Revised Pressure Injury Staging System. J Wound Ostomy Continence Nurs 2016;43:585-97.
  3. Scott JR, Gibran NS, Engrav LH, Mack CD, Rivara FP. Incidence and characteristics of hospitalized patients with pressure ulcers: State of Washington, 1987 to 2000. Plast Reconstr Surg 2006;117:630-4.
  4. Braden B, Bergstrom N. A conceptual schema for the study of the etiology of pressure sores. Rehabil Nurs 1987;12:8-12.
  5. Herrman EC, Knapp CF, Donofrio JC, Salcido R. Skin perfusion responses to surface pressure-induced ischemia: implication for the developing pressure ulcer. J Rehabil Res Dev 1999;36:109-20.
  6. Ayello EA, Baranoski S, Lyder CH, et al. Pressure Ulcers. Wound care essentials: Practice principles. Lippincott Williams and Wilkins; 2012;324-59.
  7. Defloor T. The risk of pressure sores: a conceptual scheme. J Clin Nurs 1999;8:206-16.
  8. Cooper KL. Evidence-based prevention of pressure ulcers in the intensive care unit. Crit Care Nurse 2013;33:57-66.
  9. González-Méndez MI, Lima-Serrano M, Martín-Castaño C, Alonso-Araujo I, Lima-Rodríguez JS. Incidence and risk factors associated with the development of pressure ulcers in an intensive care unit. J Clin Nurs 2018;27:1028-37.
  10. House KW, Johnson TM. Prevention of Pressure Ulcers. In: Thomas D, Compton G. editors. Pressure Ulcers in the Aging Population. Aging Medicine. Humana Press: Totowa, NJ; 2014.
  11. Langemo DK, Black J; National Pressure Ulcer Advisory Panel. Pressure ulcers in individuals receiving palliative care: a National Pressure Ulcer Advisory Panel white paper. Adv Skin Wound Care 2010;23:59-72.
  12. Doğu Ö, Önen S. Basınç ülseri takip ve tedavisinde kullanılan ölçekler. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2020;24:199-208.
  13. Soyer Ö. Yoğun bakım hastalarında Jackson/Cubbin Basınç Alanı Risk Hesaplama Aracının duyarlılık, özgüllük, tahmin etme değerinin incelenmesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2014.
  14. Oğuz S, Olgun N. Braden Ölçeği ile hastaların risklerinin belirlenmesi ve planlı hemşirelik bakımının bası yaralarının önlenmesindeki etkinliğinin saptanması. Hemşirelik Forum 1998;1:131-5.
  15. García-Fernández FP, Pancorbo-Hidalgo PL, Agreda JJS. Risk assessment scales for pressure ulcer in intensive care units: A systematic review with metaanalysis. European Wound Management Association Journal. Gerokomos 2013;24:82-9. 
  16. Bergstrom N, Braden BJ, Laguzza A, Holman V. The Braden Scale for Predicting Pressure Sore Risk. Nurs Res 1987;36:205-10.
  17. Kottner J, Dassen T. Pressure ulcer risk assessment in critical care: interrater reliability and validity studies of the Braden and Waterlow scales and subjective ratings in two intensive care units. Int J Nurs Stud 2010;47:671-7.
  18. Stoelting J, McKenna L, Taggart E, Mottar R, Jeffers BR, Wendler MC. Prevention of nosocomial pressure ulcers: a process improvement project. J Wound Ostomy Continence Nurs 2007;34:382-8.
  19. Jun Seongsook RN, Jeong Ihnsook RN, Lee Younghee RN. Validity of pressure ulcer risk assessment scales; Cubbin and Jackson, Braden, and Douglas scale. Int J Nurs Stud 2004;41:199-204.
  20. Beğer T. Yoğun bakımda dekübit ülserleri: Risk faktörleri ve önlenmesi. Yoğun Bakım Dergisi 2004;4:244-53.
  21. Yepes D, Molina F, León W, Pérez E. Incidence and risk factors associated with the presence of pressure ulcers in critically ill patients. Med Intensiva 2009;33:276-81.
  22. Sharp CA, White RJ. Pressure ulcer risk assessment: do we need a golden hour? J Wound Care 2015;24:237.
  23. Coyer F, Miles S, Gosley S, Fulbrook P, Sketcher-Baker K, Cook JL, et al. Pressure injury prevalence in intensive care versus non-intensive care patients: A state-wide comparison. Aust Crit Care 2017;30:244-50.
  24. Turgut N, Ak A, Yakar N, Yakar N, Yılmaz B, Cora B, et al. Yoğun bakım hastalarında basınç ülseri sıklığı, önlenmesi ve tedavis J Turk Soc Intens Care 2017;15:72-6.
  25. Chen HL, Cao YJ, Wang J, Huai BS. Calibration power of the Braden scale in predicting pressure ulcer development. J Wound Care 2016;25:655-9.
  26. Ranzani OT, Simpson ES, Japiassú AM, Noritomi DT; Amil Critical Care Group. The Challenge of Predicting Pressure Ulcers in Critically Ill Patients. A Multicenter Cohort Study. Ann Am Thorac Soc 2016;13:1775-83.
  27. O’Tuathail C, Taqi R. Evaluation of three commonly used pressure ulcer risk assessment scales. Br J Nurs 2011;20:S27-8.
  28. Pancorbo-Hidalgo PL, Garcia-Fernandez FP, Lopez-Medina IM, Alvarez-Nieto C. Risk assessment scales for pressure ulcer prevention: a systematic review. J Adv Nurs 2006;54:94-110.
  29. Kwong E, Pang S, Wong T, Ho J, Shao-ling X, Li-jun T. Predicting pressure ulcer risk with the modified Braden, Braden, and Norton scales in acute care hospitals in Mainland China. Appl Nurs Res 2005;18:122-8.
  30. Bergquist S. The quality of pressure ulcer prediction and prevention in home health care. Appl Nurs Res 2005;18:148-54.

Telif hakkı ve lisans

Telif hakkı © 2023 Yazar(lar). Açık erişimli bu makale, orijinal çalışmaya uygun şekilde atıfta bulunulması koşuluyla, herhangi bir ortamda veya formatta sınırsız kullanım, dağıtım ve çoğaltmaya izin veren Creative Commons Attribution License (CC BY) altında dağıtılmıştır.

Nasıl atıf yapılır?

1.
Zengin H, Taşçı İ. Palyatif Bakım Kliniğine Kabulde Tespit Edilen Basınç Yarası ile Norton ve Braden Skalası Skorlarının Uyumu. Turk J Intensive Care. 2023;21(4):306-312. https://doi.org/10.4274/tybd.galenos.2023.10437