ÖZET
Evde bakım için spontan solunum veya mekanik ventilatör (MV) desteği ile taburcu edilen trakeostomize hastaların evde yaşadıkları sorunların ve çözüm yollarının tespit edilmesi amaçlandı.
2004-2010 yılları arasında, genel yoğun bakım (YB) ünitemizden taburcu edilen 30 hastanın verilerini retrospektif olarak inceledik. Hastalar, yatış tanılarına göre serebrovasküler hastalık (SVH), kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) akut alevlenmesi ve diğerleri olmak üzere üç gruba ayrıldı. Hastaların Glasgow koma skorları (GKS), mekanik ventilatör desteği, evde yaşam süreleri, evde yaşanılan sorunlar ve ölüm nedenleri kaydedildi.
Hastaların %80’i MV desteği ile taburcu edildi. %23,3’ü hala yaşamaktadır. Yedi yıllık total mortalite oranları SVH, KOAH akut alevlenmesi ve diğerleri gruplarında sırasıyla %92,8, %66,6 ve %57,1 idi. Taburculuktaki GKS düşük ve yaşlı hastalarla evde yaşam süreleri düşük bulundu (p<0,05). Evde en sık ölüm nedeni hava yolu sorunlarıydı.
Evde mortalitenin en önemli nedenleri hava yolu ve mekanik ventilatör sorunlarıydı. Bu sorunları azaltmak için daha sık hekim ziyareti gerektiği düşünülmektedir. GKS düşük trakeostomili hastaların evde bakım için taburcu edilmesindeki avantaj-dezavantaj oranını klinisyenlerin bir kez daha düşünmeleri gerektiğine inanıyoruz. (Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi 2011; 9: 99-102)
Giriş
Serebrovasküler hastalık (SVH) sekeli, ileri dönem kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) akut alevlenmesi ve nöromüsküler hastalıklar genellikle kronik solunum yetmezliği ve/veya yutma güçlüğüne neden olup, hastaların büyük bir kısmı yoğun bakımda (YB) uzun dönem solunum desteğine ihtiyaç duymaktadır. Bu hastalara avantajlarından dolayı genellikle perkütan yolla olmak üzere trakeostomi açılmaktadır (1,2). Ancak bu hastaların uzun süre YB’da kalmasıözellikle enfeksiyon, ekonomik ve sosyal entegrasyon sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ülkemizde bu tür hastaların bakımını yapacak merkezler yaygın olmadığı için evde bakım ile ilgili düzenlemeler gündeme gelmiştir. Bu hastalar için evde non-invaziv solunum desteği için yeni ventilatörler geliştirilmesine rağmen, uyum sorunu yaşayan veya yutma refleksi yeterli olmayan ve sekresyon kontrolünü sağlayamayan hastalarda solunum desteğinin trakeostomi ile sağlanmasıöncelik kazanmıştır. Bazı hastalar trakeostomiden sadece oksijen desteğiyle yeterli ventilasyon ve oksijenizasyonu sağlarken, bazıları mekanik ventilatör (MV) desteğine ihtiyaç duymaktadır. Çalışmalarda, uzun dönem trakeostomili hastaların rehabilitasyonunda evde bakımın, düşük maliyet, kaliteli sosyal destek ve yaşam kalitesinde artış açısından önemi vurgulanmıştır (3-5). Ancak bu hastalarda muhtemelen gelişen trakeostomi ya da MV sorunlarıyla ilgili elimizde yeterli bilgi bulunmamaktadır.
Çalışmanın amacı, trakeostomi ile evde bakım için taburcu edilen hastaların kısa ve uzun dönem sonuçlarının değerlendirilerek, evde yaşanılan sorunların ve çözüm yollarının tespit edilmesidir.
