ÖZET
Yoğun bakım ünitesi (YBÜ) hastalarında elektrolit ve asit-baz bozukluklarının tanı ve tedavisi kritik öneme sahiptir. Asit-baz bozukluklarını açıklamada Stewart yaklaşımının önemi bilinmektedir. Bu yaklaşıma göre tanımlanmış çeşitli parametreler vardır. Bu çalışmanın amacı, Stewart’ın yaklaşımına göre hesaplanan klorür etki (ClEffect), sodyum etki (NaEffect), sodyum-klorür etki (Na-ClEffect) güçlü iyon farkı (SIDnl), Cl/Na oranı değerlerinin YBÜ mortalitesi üzerindeki etkilerini değerlendirmektir.
Bilgisayar destekli karar destek sistemine Na, Cl, K, standart baz fazlalığı (SBE), pH değerleri kaydedilen ve sisteme tanımlı formüller aracılığıyla SID, NaEffect, ClEffect, Na-ClEffect, Akut Fizyoloji ve Kronik Sağlık Değerlendirmesi-II (APACHE-II) ve Sıralı Organ Yetmezliği Değerlendirmesi (SOFA) skorları hesaplanan 2.000 hasta bu çalışmaya dahil edilmiştir. ClEffect, NaEffect, Na-ClEffect, SIDnl, Cl/Na oranı değerleri multivariable lojistik regresyon modeli ile YBÜ mortalitesi açısından değerlendirildi.
Anormal SIDnl aralıkları (SIDnl <30 veya SIDnl ≥43), ölen hastalarda hayatta kalanlara göre anlamlı olarak yüksekti (p=0,026). ClEffect, NaEffect, Na-ClEffect, Cl/Na oranı ve bunların anormal aralıkları, hayatta kalan ve ölen hastalarda benzerdi. Multivariable lojistik regresyon modelinde, ölüm olasılığı APACHE-II ≥26, SOFA >7 ve SIDnl <30 veya SIDnl ≥43 olan hastalarda sırasıyla 3,5 kat (2,9-4,3), 1,7 kat (1,4-2,1) ve 1,2 kat (1,0-1,5) artmış olarak bulundu (p<0,001, p<0,001, p=0,041).
SIDnl, YBÜ mortalitesi ile ilişkili iken, pH, SBE, ClEffect, NaEffect, Na-ClEffect ve Cl/Na oranı değildir. Stewart yaklaşımının bağımsız değişkenlerinden biri olan SIDnl, kan gazı değerlendirmelerinde önemli bir parametredir.