Öz

Giriş ve Amaç: Bu çalışma, beyin ölümü ile ilgili YouTube videolarındaki bilgi içeriğinin kalitesini değerlendirmeyi amaçlamıştır.

Yöntem ve Gereçler: 20 Kasım 2024 tarihinde YouTube platformunda “beyin ölümü” ve “beyin ölümü ve organ bağışı” anahtar kelimeleri kullanılarak bir arama yapılmıştır. Değerlendirme için toplamda 42 video dahil edilmiştir. Videoların izlenme sayısı, beğeni sayısı, yorum sayısı, video süresi, yüklenme tarihinden itibaren geçen gün sayısı ve video kaynağına ilişkin veriler kaydedilmiştir. Video içeriğinin kalitesini sınıflandırmak için DISCERN (Quality Criteria for Consumer Health), GQS (Global Quality Scale) eğitimsel içeriği değerlendirmek için, JAMA (Journal of the American Medical Association) video kaynağının doğruluğunu değerlendirmek için ve USEFULNESS videoların faydasını belirlemek için kullanılmıştır.

Bulgular: Analiz edilen videoların 25’i (%59,52) doktorlar tarafından yüklenmiştir. On altı video (%38,10) çok düşük eğitimsel kaliteye sahip olarak derecelendirilmiş, 13 video (%30,95) video kaynağı hakkında kısmen yeterli bilgi sağlamış, 16 video (%38,10) düşük bilgi kalitesine sahip bulunmuş ve 13 video (%30,95) düşük fayda düzeyinde değerlendirilmiştir. Doktorlar tarafından yüklenen videoların kalite puanları, diğer gruplara kıyasla önemli ölçüde daha yüksek bulunmuştur.

Tartışma ve Sonuç: Beyin ölümü ile ilgili YouTube videolarının kalite ve eğitimsel değeri düşüktür. Bu nedenle, YouTube ve diğer sosyal medya platformlarından erişilen videoların doğru ve faydalı bilgi sağlanmasını garanti altına almak için alan uzmanları tarafından denetlenmesi kritik önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler: beyin ölümü, organ bağışı, YouTube

Referanslar

  1. Korkmaz YN, Buyuk SK. YouTube as a patient-information source for cleft lip and palate. Cleft Palate Craniofac J. 2020;57:327-32. https://doi.org/10.1177/1055665619866349
  2. World Internet Users Statistics and 2012 World Population Stats. Available at: https://www.scribd.com/document/167816789/World-Internet-Users-Statistics-Usage-and-World-Population-Stats (Accessed on Aug 26, 2025).
  3. McMullan M. Patients using the Internet to obtain health information: how this affects the patient-health professional relationship. Patient Educ Couns. 2006;63:24-8. https://doi.org/10.1016/j.pec.2005.10.006
  4. Finney Rutten LJ, Blake KD, Greenberg-Worisek AJ, et al. Online health information seeking among US adults: measuring progress toward a healthy people 2020 objective. Public Health Rep. 2019;134:617-25. https://doi.org/10.1177/0033354919874074
  5. Turkish Statistical Institute. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2021. Available at: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2021-37437 (Accessed on Sep 7, 2021).
  6. Baydili İ. Comparison of doctor videos on YouTube with Who and Turkish Ministry of Health Discourses during Covid-19 [Covid-19 sürecinde YouTube’daki doktor videolarının WHO ve Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı söylemleri ile karşılaştırılması]. Journal of Turkish Studies. 2020;15:153-78. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.44188
  7. Smith PE, McGuire J, Falci M, et al. Analysis of YouTube as a source of information for diabetic foot care. J Am Podiatr Med Assoc. 2019;109:122-6. https://doi.org/10.7547/16-149
  8. Duman ZM, Timur B, Bayram M. YouTube as a source of patient information on deep vein thrombosis. Turk J Vasc Surg. 2022;31:103-7. https://doi.org/10.9739/tjvs.2022.1273
  9. Hegarty E, Campbell C, Grammatopoulos E, et al. YouTube™ as an information resource for orthognathic surgery. J Orthod. 2017;44:90-6. https://doi.org/10.1080/14653125.2017.1319010
  10. Charnock D, Shepperd S, Needham G, Gann R. DISCERN: an instrument for judging the quality of written consumer health information on treatment choices. J Epidemiol Community Health. 1999;53:105-11. https://doi.org/10.1136/jech.53.2.105
  11. Rees CE, Ford JE, Sheard CE. Evaluating the reliability of DISCERN: a tool for assessing the quality of written patient information on treatment choices. Patient Educ Couns. 2002;47:273-5. https://doi.org/10.1016/s0738-3991(01)00225-7
  12. Silberg WM, Lundberg GD, Musacchio RA. Assessing, controlling, and assuring the quality of medical information on the Internet: caveant lector et viewor-Let the reader and viewer beware. JAMA. 1997;277:1244-5. https://doi.org/10.1001/jama.1997.03540390074039
  13. Bernard A, Langille M, Hughes S, et al. A systematic review of patient inflammatory bowel disease information resources on the world wide web. Am J Gastroenterol. 2007;102:2070-7. https://doi.org/10.1111/j.1572-0241.2007.01325.x
  14. Lee JS, Seo HS, Hong TH. YouTube as a source of patient information on gallstone disease. World J Gastroenterol. 2014;20:4066-70. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i14.4066
  15. Liikkanen LA. Three metrics for measuring user engagement with online media and a YouTube case study. arXiv preprint 2013;arXiv:1312.5547. https://doi.org/10.48550/arXiv.1312.5547
  16. Wikipedia contributors. List of most-visited websites. Wikipedia. 2025. Available from: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_most-visited_websites [accessed 10 Aug 2025].
  17. Wantland DJ, Portillo CJ, Holzemer WL, Slaughter R, McGhee EM. The effectiveness of web-based vs. non-web-based interventions: a meta-analysis of behavioral change outcomes. J Med Internet Res. 2004;6:e40. https://doi.org/10.2196/jmir.6.4.e40
  18. Diaz JA, Griffith RA, Ng JJ, et al. Patients’ use of the Internet for medical information. J Gen Intern Med. 2002;17:180-5. https://doi.org/10.1046/j.1525-1497.2002.10603.x
  19. Szmuda T, Ali S, Kamieniecki A, et al. YouTube as a source of patient information on brain aneurysms: a content-quality and audience engagement analysis. Neurol Neurochir Pol. 2021;55:485-93. https://doi.org/10.5603/PJNNS.a2021.0073
  20. Heathcote LC, Pate JW, Park AL, et al. Pain neuroscience education on YouTube. PeerJ. 2019;7:e6603. https://doi.org/10.7717/peerj.6603
  21. Özbolat A. “Organlarımla dirilmek istiyorum”: Organ bağışının dini-toplumsal arka planı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017;17:61-87. https://doi.org/10.30627/cuilah.326050
  22. İslam Ansiklopedisi. Organ Nakli. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. Available from: https://islamansiklopedisi.org.tr/organ-nakli [accessed 2025].
  23. Yilmaz TU. Importance of education in organ donation. Exp Clin Transplant. 2011;9(6):370-375. Available from: https://www.ectrx.org/class/pdfPreview.php?year=2011&volume=9&issue=6&spage_number=370 [accessed 26 Aug 2025].
  24. Simpkin AL, Robertson LC, Barber VS, et al. Modifiable factors influencing relatives’ decision to offer organ donation: systematic review. BMJ. 2009;338:b991. https://doi.org/10.1136/bmj.b991
  25. Kayıkçı NA. Lise öğrencilerinin organ bağışına bakışı [Master’s thesis]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2010. Available from: https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/45858.pdf [accessed 26 Aug 2025].
  26. Henderson ML, Clayville KA, Fisher JS, et al. Social media and organ donation: Ethically navigating the next frontier. Am J Transplant. 2017;17:2803-9. https://doi.org/10.1111/ajt.14444
  27. Morgan SE, Harrison T, Long S, et al. Family discussions about organ donation: how the media influences opinions about donation decisions. Clin Transplant. 2005;19:674-82. https://doi.org/10.1111/j.1399-0012.2005.00407.x

Telif hakkı ve lisans

Telif hakkı © 2025 Yazar(lar). Açık erişimli bu makale, orijinal çalışmaya uygun şekilde atıfta bulunulması koşuluyla, herhangi bir ortamda veya formatta sınırsız kullanım, dağıtım ve çoğaltmaya izin veren Creative Commons Attribution License (CC BY) altında dağıtılmıştır.

Nasıl atıf yapılır?

1.
Şenol Karataş S, Öner SF, Bulut OK. Beyin ölümü ile ilgili Youtube videolarının içerik analizi. Turk J Intensive Care. 2025;23(3):214-221. https://doi.org/10.63729/TJIC.2025.664