Amaç:
Yoğun bakım ünitesi (YBÜ) hastalarında elektrolit ve asit-baz bozukluklarının tanı ve tedavisi kritik öneme sahiptir. Asit-baz bozukluklarını açıklamada Stewart yaklaşımının önemi bilinmektedir. Bu yaklaşıma göre tanımlanmış çeşitli parametreler vardır. Bu çalışmanın amacı, Stewart’ın yaklaşımına göre hesaplanan klorür etki (ClEffect), sodyum etki (NaEffect), sodyum-klorür etki (Na-ClEffect) güçlü iyon farkı (SIDnl), Cl/Na oranı değerlerinin YBÜ mortalitesi üzerindeki etkilerini değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntem:
Bilgisayar destekli karar destek sistemine Na, Cl, K, standart baz fazlalığı (SBE), pH değerleri kaydedilen ve sisteme tanımlı formüller aracılığıyla SID, NaEffect, ClEffect, Na-ClEffect, Akut Fizyoloji ve Kronik Sağlık Değerlendirmesi-II (APACHE-II) ve Sıralı Organ Yetmezliği Değerlendirmesi (SOFA) skorları hesaplanan 2.000 hasta bu çalışmaya dahil edilmiştir. ClEffect, NaEffect, Na-ClEffect, SIDnl, Cl/Na oranı değerleri multivariable lojistik regresyon modeli ile YBÜ mortalitesi açısından değerlendirildi.
Bulgular:
Anormal SIDnl aralıkları (SIDnl <30 veya SIDnl ≥43), ölen hastalarda hayatta kalanlara göre anlamlı olarak yüksekti (p=0,026). ClEffect, NaEffect, Na-ClEffect, Cl/Na oranı ve bunların anormal aralıkları, hayatta kalan ve ölen hastalarda benzerdi. Multivariable lojistik regresyon modelinde, ölüm olasılığı APACHE-II ≥26, SOFA >7 ve SIDnl <30 veya SIDnl ≥43 olan hastalarda sırasıyla 3,5 kat (2,9-4,3), 1,7 kat (1,4-2,1) ve 1,2 kat (1,0-1,5) artmış olarak bulundu (p<0,001, p<0,001, p=0,041).
Sonuç:
SIDnl, YBÜ mortalitesi ile ilişkili iken, pH, SBE, ClEffect, NaEffect, Na-ClEffect ve Cl/Na oranı değildir. Stewart yaklaşımının bağımsız değişkenlerinden biri olan SIDnl, kan gazı değerlendirmelerinde önemli bir parametredir.
Anahtar Kelimeler: Asit-baz, güçlü iyon farkı, sodyum, klorür, baz açığı, yoğun bakım ünitesi, mortalite